کلی حقیقیکلی حقیقی، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای مفهوم قابل صدق بر امور و مصادیق متعدد است. ۱ - اقسام کلی و جزییکلی همانند جزئی بر دو قسم است: کلی حقیقی و کلی اضافی. و هر یک از کلی حقیقی و اضافی، مقابل جزئی حقیقی و اضافی است. ۱.۱ - قسم اولکلی حقیقی، مفهومی است که فرض صدقش بر افراد متعدد ممتنع نیست؛ خواه به صورت بالفعل دارای مصادیق متعدد باشد (مانند انسان که تک تک افراد انسانی را شامل می‌شود)، یا فقط دارای یک مصداق باشد (مثل مفهوم واجب الوجود بالذات)، و یا اصلاً دارای فرد خارجی عینی نباشد (مثل مفهوم عنقا و شریک الباری). و جزئی حقیقی، که مقابل کلی حقیقی است، مفهومی است که فرض صدقش بر افراد متعدد ممتنع است. واژه کلی هرگاه به طور مطلق و بدون قرینه ذکر شود، کلی حقیقی تبادر می‌شود. ۱.۲ - قسم دومکلی اضافی، عبارت است از هر مفهومی که به حسب مصداق، اعم از مفهوم دیگر است، مانند حیوان نسبت به انواع خود و انسان نسبت به افراد خود. و جزئی اضافی، که مقابل کلی اضافی است، مفهومی است که به حسب مصداق، اخص از مفهوم دیگر است. گاهی کلی اضافی را مفهومی کلی دانسته‌اند که در خارج دارای افراد بوده و کلیت آن به اعتبار افراد بالفعل و موجودِ آن لحاظ شده است. [۲]
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۶۹.
[۳]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۴-۳۵.
[۴]
گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۷۸.
۲ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • گرامی، محمدعلی، منطق مقارن. • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد. • قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. ۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «کلی حقیقی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۷. |